مروری بر پیشینه پژوهش بررسی وضعیت رضایت از زندگی زنان شاغل مبتنی بر مولفه های توانمندی های منش و تدو

مروری بر پیشینه پژوهش بررسی وضعیت رضایت از زندگی زنان شاغل مبتنی بر مولفه های توانمندی های منش و تدوین و اثر بخشی برنامه مداخلاتی مثبت گرا بر ارتقای رضایت از زندگی
در این فصل به بررسی مبانی نظری مولفه¬های اصلی پژوهش پرداخته خواهد شد. در اغاز توضیحاتی در باب روان¬شناسی مثبت¬گرا ارایه می¬شود. سپس مبانی نظری دو مولفۀ این پژوهش یعنی : رضایت از زندگی و فضایل و توانمندی¬های منش بررسی می¬شود. در پایان نیز یافته¬های پژوهشی درباره موضوع مورد پژوهش در سایر کشورها مرور خواهد شد .
روان شناسی مثبت گرا
روان¬شناسی در طول دوران مسیر خود بیشتر بر کمبودهای افراد تاکید داشته است تا بر توانمندی¬های انان. اما روان¬شناسی مثبت¬گرا بر توانمندی¬های بالقوه افراد تمرکز دارد. هدف این شاخه از روان¬شناسی حل مشکلات نیست ، بلکه بر پژوهش درباره عواملی که زندگی کردن را ارزشمند می¬سازند تاکید دارد . به طور خلاصه ، روان¬شناسی مثبت¬گرا با چگونگی تبدیل 8- به 2- سر و کار ندارد، بلکه می¬خواهد مشخص سازد چگونه می-توان 2+ را به 8+ تبدیل کرد (بونیول ، 2012) .
این جهت¬گیری جدید در روان¬شناسی (سال 2000) بنیان¬گذاری شد و از ان زمان تا کنون با سرعت زیادی رشد کرده است. هدف روان¬شناسی مثبت¬گرا به کارگیری روش¬های پژوهش تجربی به منظور مطالعۀ ابعادی مانند بهزیستی، غرقه شدن، توانمندی¬های فردی،خرد، خلاقیت، سلامت روانی و ویژگی¬های نهادها و اجتماعات مثبت است. (بونیول، 2012) . هدف روانشناسی مثبت گرا ، توسعه نظریه های سالم برای عملکرد مطلوب و پیدا کردن روش های بهبود زندگی است . یکی از کارکردهای مهم روان شناسی مثبت گرا اموزش ان در جهت تقویت مولفه های توانمندی های منش است .افراد در گرایشات روانشناسی مثبت گرا دارای جهت¬گیری های توانمند سازی و کسب فضایل هستند ( سلیگمن ، 2002) .
پیام روانشناسی مثبت گرا این است که به ما خاطر نشان کند ، رشته روانشنا سی از مسیر خود منحرف شده است . روانشناسی صرفا مطالعه بیماری ، ضعف و اسیب نیست ، بلکه می تواند به بررسی فضایل و توانمندی ها هم بپردازد و درمان ، فقط ثابت نگه داشتن کاستی ها نیست ، بلکه می تواند معطوف به ساختن ویژگی های مثبت در افراد باشد . روانشناسی مثبت در رویکرد خود ، به دست های لرزان ، خود فریبی و تفکر رویایی بسنده نمی کند ، بلکه می کوشد ، مطالعه ی رفتار یگانه ی انسان با تمام پیچیدگی های ان را ، با روش علمی سازگار کند ( سلیگمن ، 2002) .
روانشناسی مثبت گرا در سالهای پایانی د هه 1990 توسط سلیگمن هنگامی که رییس انجمن روانشناسی امریکا بود شکل گرفت که مزلو و دیگر روانشناسان انسا نگرا بیش از 30 سال پیش این موضوع را مورد تاکید قرار دادند. مارتین سلیگمن بنیان گذار روان شناسی مثبت گرا و شاگردش طیب رشید روان درمانی مبتنی بر روان شناسی مثبت گرا را مطرح کردند و استفاده از ان را در درمان افسردگی و نیز کاربرد فنون ان را در افزایش شادی و نشاط انسان هزاره سوم عرضه داشتند. ( باکینگهام و کلیفتون ، 2001)
در روانشناسی مثبت گرا گفته می شود شناخت تواناییها و پتانسیل درونی ادمی و کاربرد ویژگی¬های مثبت افراد و خانواده ها می¬تواند اثر بخشی فنون و درمان های رو انشناختی را بیش از پیش کند و افزون بر درمان مشکلات روانشناختی و ناهنجاریهای رفتاری به بالا بردن کیفیت زندگی و بهزیستی روانی افراد وجوامع بینجامد. در حالیکه روانشناسی بالینی به گونه ای سنتی بر کمبودها و ناتوانی های روانی می پردازد و بر انعطا ف پذیری، تدبیرمندی و توان مراجعا ن برای بازیابی کمتر پرداخته است سلیگمن و همکارا نش ایجاد بنیان¬های روانشناسی مثبت گرا را به عنوان متمم رویکرد های کمبود مدار شروع کرده اند (سلیگمن و سیکزنت میهای 2000) .
هر چند روا نشنا سان از بیماریهای روانی و چگونگی بقای انسان در شرایط ناگوار شناخت نسبتاً کاملی دارند ، درباره چیستی معنای زندگی و شیوه کمال وشکوفایی انسان د ر شرایط مناسب فا قد دانش کافی هستند. پس اکنون هنگام ان است که به بررسی سلامت روان مثبت بپردازیم. راه کار شادکامی سلیگمن کشف توانمندی های منشی فرد و یافتن راه هایی برای پروراندن ان ها به شکلی منظم است با این کار فرد به زندگی اشتیاق پیدا می کند و در زندگی خوشنودتر و رضایتمند تر می شود. سلیگمن (2002) .
نظریه ساخت و گسترش هیجان های مثبت توضیح می¬دهد که هیجان های مثبت کارش تنها این نیست که پیام بدهد مشکلی نیست بلکه برای بقای انسان و توانایی بالندگی و شکوفایی او در زندگی به همان اندازه هیجان های منفی اهمیت دارد . نظریه ساخت و گسترش هیجان های مثبت الگویی چند وجهی از هیجان های مثبت است که فرضیه های گسترش، ایجاد (ساخت)، ابطال،تاب اوری و بالندگی(شکفتن) در برمی¬گیرد. (فردر یکسن ،1996،2001) .





1- فرضیه گسترش
هیجان های مثبت دامنه تفکر - عمل لحظه ای را گسترش می دهند که پیامد ان دامنه ای گسترده از افکار و اعمالی است که فرد احتمالاَ ان ها را پی خواهد گرفت. هنگامی که فرد هیجان های مثبت را احساس می کند می تواند احتمالات و امکانات بیش تری را در نظر بگیرد. تجربه هیجان های مثبت اثر گسترده ای دارد که اصولاَدر نقطه مخالف تجربه هیجان های منفی افراد قرار می گیرد. طبق نظر فردریکسون ( 2001) هیجان های مثبت دامنه ی تفکر – عمل لحظه ای را گسترش می دهند که نتیجه ی ان دامنه ای وسیع از افکار و اعمالی است که فرد احتمالا ان هارا پی خواهد گرفت . به عبارت دیگر ، وقتی فرد هیجان های مثبت را احساس می کند می تواند احتمالات و امکانات بیشتری را در نظر بگیرد . تجربه ی هیجان های مثبت اثر گسترده ای دارد که اصولا در نقطه ی مخالف تجربه ی هیجان های افراد قرار می گیرد . از دید گاه تکاملی ، دامنه ی گسترده ی هیجان های مثبت هم سازگارانه است ، اما نه به همان شکلی که هیجان های منفی سازگارانه محسوب می شوند . به طور مشخص تر در حالی که محدود کردن دامنه ی تفکر – عمل به بقا در شرایط تهدید کننده ی زندگی کمک می کند ، دامنه ی تفکر – عملی که مطابق با تجربه های هیجان های مثبت است در دراز مدت و در طول زمان خاصیت سازگارانه دارد ( فردریکسون، برانگینان ، 2005 ) . این امر تا حد زیادی ناشی از ایجاد ( ساخته شدن ) منابع شخصی و حاصل ذهنیت ( امایه ی ذهنی ) گسترش یافته است . فرضیه ی ایجاد را در بخش بعدی توضیح می دهیم ، ولی قبل از ان به ذکر مختصری از پژوهش های تایید کننده ی فرضیه ی گسترش با استفاده از ویدیو کلیپ هایی انجام شده که تماشای ان ها هیجان های گوناگونی را در بینندگان ایجاد کرده است . دومین پژوهشی که فردریکسن و برانیگان (2005) در اثبات فرضیه ی گسترش انجام دادند نیز با استفاده از همان ویدیو کلیپ ها بود ، منتهی این بار از شرکت کنندگان خواستند خود را در موقعیتی و در حالی تصور کنند که هیجان احساس شده بر اثر تماشای فیلم را به شدیدترین و قوی ترین شکل ممکن تخیل کنند . همچنین ، در این شرایط هیجانی ، به ان ها اموزش دادند چیزهای گونا گونی را که دقیقا دوست دارند در ان لحظه انجام بدهند و بنویسند . به هر یک از شرکت کنندگان کاغذی داده شده بود که روی ان بیست جمله ی نا تمام بود که با عبارت " دوست داشتم ..... " شروع می شد . تعداد جمله های تکمیل شده نیز حساب می شد . هرچه این تعداد بیشتر بود نشان می داد که خزانه ی تفکر – عمل گسترده تر است . نتایج این بررسی اثبات کرد کسانی که هیجان های مثبت را احساس کرده بودند از انانی که ، در شرایط